Duurzaam bouwen
en textiele vloerbedekkingen
Hoe belangrijk duurzaamheid in de bouwsector is, blijkt wel uit de statistieken van de Europese commissie: de bouwsector is energie-intensief en is verantwoordelijk voor een groot deel van de CO2-uitstoot in de Europese Unie. Lees meer over duurzaamheid en dan met name met betrekking tot textiele vloerbedekkingen.
Duurzaamheid in de bouwsector
Volgens de cijfers van de Europese Commissie wordt ongeveer 40% van de energie in Europa verbruikt door gebouwen en gebouwen zijn ook verantwoordelijk voor 36% van de CO2-emissies. De bestaande gebouwen in Europa zijn voor 75% energie-inefficiënt en moeten worden gemoderniseerd. Om die reden is de Europese Commissie met de zogenaamde ‘Green Deal’ voor de komende decennia niet alleen van plan om het renoveren en moderniseren van bestaande gebouwen in de EU te ondersteunen, maar ook om vooral in te zetten op energiezuinige nieuwbouw en op het principe van de circulaire economie. Meer informatie daarover is te vinden op de website van de Europese Commissie.auf den Internetseiten der Europäischen Kommission.
Duurzaamheid: een verregaand concept
Het begrip duurzaamheid wordt vaak alleen geassocieerd met het milieu of de ecologische gevolgen van economische activiteiten. Maar het concept duurzaamheid heeft een veel bredere definitie en bestaat uit drie kerngebieden: economie, ecologie en sociaal en cultureel, waarbij gebouwen bijvoorbeeld als één geheel moeten worden gezien. De enige manier om een zo goed mogelijk en objectief beeld te krijgen van hoe duurzaam een gebouw echt is, is door alle drie de gebieden en de bijbehorend aspecten als onderdeel van een levenscyclusanalyse te zien. Dit betekent dat alle drie de kerngebieden zo kunnen worden geoptimaliseerd. Meer informatie daarover is te vinden op de website van de Europese Commissie.
Ecologie
Bij het ecologische kerngebied wordt bij het bouwen, gebruiken en ontmantelen van gebouwen vooral gekeken naar het behoud van grondstoffen en het zo ver mogelijk terugdringen van het gas- en energieverbruik en het ontstaan van afvalwater.
Het doel hiervan is het milieu minder te belasten. Met de volgende indicatoren wordt de milieubelasting van een gebouw momenteel objectief beoordeeld:
- gebruikt oppervlak
- bron van primaire energie (hernieuwbaar / niet hernieuwbaar)
- aardopwarmingsvermogen (GWP), met het oog op het ‘milieu-effect’
- ozonafbrekend vermogen (ODP), met het oog op het ‘gat in de ozonlaag’
- verzuringsvermogen (AP), met het oog op ‘zure regen’
- eutrofiëringsvermogen (EP), met het oog op open water of grondwater
- fotochemische vermogen tot ozonvorming (POCP), met het oog op ‘smog in de zomer’
Het sociale en culturele aspect van duurzaamheid wordt beoordeeld op het gebied van esthetica, vormgeving, toegankelijkheid en op de aspecten gezondheid en comfort. Om een objectieve blik op dit kerngebied te krijgen en er vooral voor te zorgen dat al vanaf het begin met deze factoren rekening wordt gehouden, moeten bepaalde criteria worden opgesteld. De vormgeving en esthetica (bijvoorbeeld de grootte en indeling van ruimtes, de gebruikte materialen en kleurstelling) zijn bepalende factoren voor de kwaliteit van een gebouw en daarmee voor de tevredenheid van de gebruikers. Dat komt omdat met zekerheid kan worden gesteld dat hoe hoger de gebruikerstevredenheid en daarmee de aanvaarding en waardering van een gebouw zijn, des te langer een gebouw wordt gebruikt en des te duurzamer het wordt.
Andere aspecten waar bij dit kerngebied naar wordt gekeken, zijn toegankelijkheid (bruikbaarheid en flexibiliteit in gebruik), gezondheid (thermisch en hygiënisch) en comfort (akoestisch en visueel).
Het is wettelijk vastgelegd dat gebouwen geen materialen mogen bevatten die schadelijk zijn voor de gezondheid van zijn gebruikers en daarom moeten alle bouwproducten hierop worden beoordeeld voordat ze worden gebruikt. En als een gebouw te maken heeft met invloeden van buitenaf (door lawaai, tocht, onvoldoende ventilatie), wordt de gezondheid van gebruikers eveneens in gevaar gebracht. Meer informatie hierover is te vinden op het ‘Sustainable Building Information Portal’ van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken, Bouw en Leefomgeving.
‘Milieubalansen’ voor duurzame bouwproducten
Elk bouwproduct, en dus ook elke vloerbedekking, heeft invloed op de ecologische kwaliteit van een gebouw in zijn geheel. Voor de duurzame productie van bouwproducten moet met vooruitziende blik en op een efficiënte manier gebruik worden gemaakt van grondstoffen, energiebesparende processen en transportroutes. In het kader van de ontwikkeling van de Europese normen van de CEN/TC 350 zijn EPD’s (Environmental Product Declarations) een effectief hulpmiddel om informatie over duurzaamheid uniform te berekenen en weer te geven. Bij het beoordelen van duurzame gebouwen spelen EPD’s tegenwoordig een belangrijke rol.
Textiele vloerbedekkingen en duurzaamheid of duurzaam bouwen
De Gemeinschaft umweltfreundlicher Teppichboden e.V. (vereniging van milieuvriendelijke tapijten) is al 10 jaar geleden met de ontwikkeling van een uitgebreid EPD-programma voor textiele vloerbedekkingen begonnen. In samenwerking met het Institut Bauen und Umwelt (IBU e.V.) zijn generieke EPD’s voor bijna alle varianten van textiele vloerbedekking publiek toegankelijk gemaakt. Deze gegevens zijn ook in de database Ökobaudat te vinden. Daarnaast werkten grote internationale fabrikanten van vloeren mee aan de totstandkoming van veel (in 2019 meer dan 350) productspecifieke EPD’s.
Naast het ecologische kerngebied van duurzaamheid dat met EPD’s objectief kan worden weergegeven en daardoor makkelijk te vergelijken is, hebben textiele vloerbedekkingen vooral op het sociale en culturele kerngebied invloed op de duurzaamheid van een gebouw of van een ruimte in een gebouw waar de vloerbedekking is gelegd.
Textiele vloerbedekkingen kunnen voornamelijk invloed hebben op esthetische aspecten, vormgevingsaspecten, gezondheidsaspecten en comfort.
Lees meer over de duurzaamheid van textiele vloerbedekkingen
Milieuverklaringen voor producten
EPD’s (Environmental Product Declarations = milieuverklaringen voor producten) geven informatie over de milieu-effecten van een bouwproduct. Transparant, onafhankelijk en duidelijk. Daarbij zijn EPD’s met het oog op de milieubalans van een textiele vloerbedekking waardevolle hulpmiddelen voor ontwerpers, architecten en opdrachtgevers.
Luchtkwaliteit in ruimtes
Het is belangrijk ervoor te zorgen dat de luchtkwaliteit de gezondheid en het welzijn van de gebruikers van een gebouw niet negatief beïnvloed. Volgens het DGNB-certificeringssysteem voor duurzaam bouwen moet aan de minimumeisen voor de kwaliteit van de binnenlucht worden voldaan, omdat een gebouw anders niet voor een certificering in aanmerking komt. Wat textiele vloerbedekkingen voor invloed hebben op de kwaliteit van de binnenlucht, leest u hier.
Circulaire economie
Recycling begint al vóór de productie van een textiele vloerbedekking. Alleen door de juiste grondstoffen en productieprocessen te kiezen, kunnen uiteindelijk producten worden geproduceerd die geschikt zijn voor recycling. Dat betekent dat de beslissingen die nu worden genomen, van grote invloed zijn op de recyclebaarheid over 10 tot 15 jaar. Daarom heeft de GUT-vereniging in nauwe samenwerking met hun leden en diens leveranciers een allesomvattend concept voor circulaire economie ontwikkeld.
